Grote-Brogel
Terug naar Geschied- en heemkundige kring "Het Land van Thorn"Dinsdag
20-08-2019 19:00
Sint-Trudokerk, Pastorijstraat in Grote-Brogel (Peer) (niet in de gelijknamige Sint-Trudokerk in het centrum van Peer!)
Parkeren Achter het Breugelheem is er ruimte om te parkeren. Deze is bereikbaar via de Bocholterweg; inrijden tegenover het huis met nummer 11. Enkele plaatsen zijn nog beschikbaar in de omgeving van de kerk aan de Pastorijstraat, maar ook voor het Breughelheem of bij de Pieter Breughel Basisschool, beiden in de Dorpsstraat.
Beschrijving
De plaatsnaam Brogel betekent '(omheind) broek' en wordt vermeld
sinds de 13de eeuw. Vanaf de 16de eeuw wordt in de archivalia het
onderscheid gemaakt tussen Grote- en het noordwestelijker Kleine-
Brogel. De voornaamste activiteit in het dorp was steeds de landbouw.
Deze verliep moeizaam: de helft van de bodems bestond uit zanderige
heidevlaktes, anderzijds waren er laaggelegen, vaak zompige
zones, dikwijls bebost met loofbomen. De teelt van vlas en schapen
leverde in de 15de en 16de eeuw de grondstoffen voor laken en linnen.
Via de markt in Beringen werden deze producten naar de Antwerpse
groeipool verhandeld. De Kempische Wolspinnerij (1948-2008)
was hiervan een laatste echo.
Grote-Brogel behoorde in het Ancien Régime tot de Heerlijkheid -
later Baronie - Erpekom, een Guliks leen, vanaf 1609 afhangend van
de keurvorst van de Palts. De heerlijke rechten werden er uitgeoefend
door de heren van Bocholt, vanaf het begin van de 15de eeuw door
de graven van Horn. Na de terechtstelling van de onfortuinlijke Filips van Montmorency in 1568, erfden verschillende families achtereenvolgens
deze regalia. Zij resideerden echter niet in Grote-Brogel. Administratief
en gerechtelijk vormde Grote-Brogel een deel van het
Graafschap Loon. De gemeente was ingedeeld in 4 heerwagens of
wijken, elk met een verkozen burgemeester.
Sint-Trudokerk
Afbeelding afkomstig van WikipediaOp kerkelijk vlak behoorde het dorp tot de parochie Peer. De Sint-Trudoabdij van Sint-Truiden beschikte over het benoemingsrecht voor de pastoors. Ook de patroonheiligen van de kerken verwijzen hiernaar.
De fraai gerestaureerde Sint-Trudokerk is voor de groeiende bevolking
in 1898 herbouwd in een neogotische stijl. De toren is echter ouder
en moet zijn gebouwd omstreeks 1500. In de kerk worden een aantal
fijne houtsculpturen vanaf de 15de eeuw bewaard. Verder in de dorpskern
is er gelegenheid om te luisteren naar verhalen over de pastorij,
de voormalige spinnerij, de Sint-Sebastianusschutterij, de kapel en de
lagere school.
Helaas, net te ver voor een gemoedelijke wandeling ten zuidoosten
van de dorpskern ligt Het Ooievaarsnest, een hoeve in een deplorabele
en ruïneuze toestand. In de volksmond wordt deze hoeve gezien
als de geboorteplaats van Pieter Bruegel de Oude (ca.1525-1569). Een
werkgroep binnen de Bruegelkring bereidt een publicatie voor die de
aanspraken van Grote-Brogel als bakermat van deze Meester bevestigen.
Vandaar dat tijdens deze avond natuurlijk ook aandacht gegeven
wordt aan de fenomenale talenten en erfenis van deze ingenieuze
kunstenaar.
Van een afsluitend drankje kan u genieten in het Breugelheem.
Nog een niet te missen evenement in dit
Bruegeljaar: vanaf 7 juni tot 14 juli vindt in
cc. Het Poorthuis in Peer de tentoonstelling
"Bruegel op bezoek" plaats. U bewondert
er gravures naar tekeningen en
reproducties van werken van Pieter
Bruegel de Oude. Hedendaagse cartoons
geïnspireerd op werk van de Meester
werken op de lachspieren! Vervolledig uw
Bruegelervaring met een bezoek aan het
Pieter Bruegel de Oude
Afbeelding afkomstig van GHK land van ThornBruegelmuseum op de Markt in Peer én aan het evenement "De
wereld van Bruegel" in het Provinciaal Openluchtmuseum in Bokrijk.